Stoomtractie projecten
Op mijn baan rijden ook nog een vijftal stoomlocomotieven rond,
- Voor rangeerwerk (BR89.0),
- Personentreinen (o.a. de zgn. Württemberger Schnellzug) met een P8 ofwel het Mädchen für Alles, BR38,
- Licht goederenvervoer met een tenderlok BR86,
- Zwaar goederen vervoer met een Gt 2x4/4 Mallet BR96
- Personen sneltrein vervoer met een S3/6 lok van Krauss Maffei.
Allemaal Duits materieel, te gast als het ware op mijn overwegend naar Nederlands model gebouwde baan. Qua tijdperk dat ik probeer weer te geven (1900-1960) past het wel. Voor de stoomtractie werden diverse bouwprojecten opgezet. Naast de gebruikelijke, commercieel verkrijgbare bouwpakketten heb ik ook een aantal objecten zelf ontworpen en gebouwd: Waterkranen, lokloods, draaischijf.
3D geprinte waterkranen
Stoomlocomotieven zijn dorstige machines. Regelmatig moet water "getankt" worden en daarin wordt voorzien met waterkranen op vrijwel alle stopplaatsen als stations en rangeerterreinen. Met een 3D-print model kon ik voorzien in net zoveel waterkranen als ik maar wilde. Mijn eerste 3D-printer, nu 11 jaar geleden, was een Ultimaker Original Plus, een zelf in elkaar te zetten bouwpakket.
Modeltekeningen maken deed ik met het gratis programma Sketchup met een plug-in om .stl files te maken. Het zgn. "slicen", dat is het converteren van een .stl file naar voor de printer bruikbare .gcode file ging met het programma Cura.
Hiernaast het waterkraan ontwerp, getekend met Sketchup
In deze vorm is 3D-printen vrijwel onmogelijk. Een 3D-printer bouwt het model laag voor laag op van onder naar boven maar iedere laag moet wel op een vorige laag aangebracht worden. Als in dit geval de printer toe is aan de flens van de water-uitloop is er geen onderliggende laag en valt het gesmolten plasitc naar beneden. Er is een mogelijkheid te werken met ondersteuningen, supports, die achteraf worden verwijderd maar in dit geval is dat erg onpraktisch.
Het kan ook anders.
Snij het model overlangs door in twee helften en leg die plat neer. In Sketchup is dat eenvoudig mogelijk en als resultaat krijg je twee model-helften die uitstekend 3D-printbaar zijn.
Eenmaal geprint worden beide helften aan elkaar gelijmd en dat past natuurlijk perfect.
Waterkranen staan op een fundament met een putje met roosterafdekking om lekwater af te voeren en een kraan met handwiel om de toevoer van water te regelen. Ook hiervoor heb ik een 3D-ontwerp getekend in Sketchup, inclusief het gat waarin de waterkraan kan worden vastgelijmd.
Deze delen heb ik steeds met vier stuks tegelijk 3D-geprint. Als je één zo’n deel bekijkt dan zie je dat het 3D-printen zal eindigen met het handwiel. Opeenvolgende lagen (van 0,1 à 0,2 mm) krijgen dan geen tijd om voldoende af te koelen (stollen) en er ontstaat een vormeloze klomp plastic. Met het 3D-printen van meerdere delen tegelijk zal de printkop per laag steeds verhuizen van het ene deel naar het volgende. Eenmaal terug bij het eerste deel (voor de volgende laag) zal deze wel voldoende tijd gehad hebben om te stollen,
Na alles gemonteerd te hebben volgt nog een verfbeurt ter afwerking.
Op mijn baan staan deze waterkranen ter decoratie. Ik heb afgezien van enige functionaliteit zoals draaibaar, precies boven het vulgat gedraaid van een locomotief die stopt naast de kraan. Handbediend zou dat nog wel kunnen maar om dat te automatiseren vond ik toch te ingewikkeld.
Ook het rood/witte seinlantaarntje is niet voorzien van een lichtbron al zou dat wel een haalbare uitdaging zijn om te realiseren. Wie weet ooit nog eens?
Draaischijf
Het stoomlocomotief depot is in een vrij laat stadium toegevoegd aan de baan. De beschikbare ruimte is daarom zeer beperkt. Voor een commercieel verkrijgbare draaischijf en lokloods is eenvoudig geen ruimte genoeg. Dus dan maar zelfbouw. De draaischijf moest wat kleiner worden dan de modellen die te koop zijn en ook de lokloods moest afwijkende afmetingen krijgen. Bovendien moesten alle sporen naar lokloods en kolen/water/zand laadplaatsen en slakkenkuil aansluiten op de draaischijf. Er is geen plaats voor doorlopende sporen.
De draaischijf kreeg een diameter van 23 cm en wordt aangedreven van onderaf via de centrale as. Pennen die in gaten vallen in de omringende wand zorgen voor vergrendeling in de gewenste stand. Ik heb geen detail beschrijving gemaakt van deze constructie. Het werkt maar ik ben er niet tevreden over. Ik hoop nog eens een beter ontwerp te realiseren, inclusief automatisering / computer sturing.
Voor nu enkele beelden van het stoomlok depot in wording
Op deze beperkte ruime (het aangebouwde, grijze deel) moest het hele depot een plaats krijgen.
Dit is de situatie in het jaar dat ook de bovenleiding werd aangelegd. Rechts op de foto is al bovenleiding aanwezig, links op de foto (ongeveer waar de TEE staat) is nog geen portaal of draad te zien.
Draaischijf-in-wording, nog zonder een bedieningshutje.
Detail van de rolgeleiding over een cirkelvormige rail. Deze werd gemaakt door flexibele rail (voor twee-rail systeem) overlangs door te snijden en tot een cirkel te buigen.
